บทที่ 1 บทนำ

ระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการ

(Management Information System : MIS)

Text Book

ความหมาย

ระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการ หรือ เอ็มไอเอส (อังกฤษ: management information system - MIS) หมายถึง ระบบคอมพิวเตอร์ หรือขั้นตอนที่ช่วยในการจัดเก็บสารสนเทศเพื่อใช้ในการบริหารและการจัดการองค์กรได้อย่างมีประสิทธิภาพ ระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการนี้จะมีส่วนครอบคลุมถึง บุคคล เอกสาร เทคโนโลยี และขั้นตอนในการทำงาน เพื่อที่จะแก้ปัญหาทางธุรกิจไม่ว่าทาง ราคา สินค้า บริการ หรือกลยุทธต่างๆ ระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการจะแตกต่างจากระบบสารสนเทศทั่วไป กล่าวคือระบบนี้จะใช้ในการวิเคราะห์ระบบอื่นๆ เพื่อนำมาประยุกต์ใช้ ในทางวิชาการคำว่าระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการนี้ถูกใช้ในส่วนของรูปแบบการจัดการข้อมูล เช่น ระบบผู้เชี่ยวชาญ หรือ ระบบช่วยในการตัดสินใจ 

ระบบสารสนเทศคือระบบสารสนเทศสามารถกำหนดได้โดยใช้เทคนิคเป็นชุดของส่วนประกอบที่เชื่อมโยงกันซึ่งรวบรวม (หรือดึงข้อมูล) ประมวลผลจัดเก็บและแจกจ่ายข้อมูลเพื่อสนับสนุนการตัดสินใจและการควบคุมในองค์กร นอกเหนือจากการสนับสนุนการตัดสินใจการประสานงานและการควบคุมแล้วระบบสารสนเทศอาจช่วยให้ผู้จัดการและพนักงานวิเคราะห์ปัญหาต่างๆได้เห็นภาพวัตถุที่ซับซ้อนและสร้างผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ

ระบบสารสนเทศคือ

• ระบบสารสนเทศสามารถกำหนดโดยเทคนิคเป็นชุดของส่วนประกอบที่เชื่อมโยงกันซึ่งรวบรวม (หรือเรียกคืน) ประมวลผลจัดเก็บและแจกจ่ายข้อมูลเพื่อสนับสนุนการตัดสินใจและการควบคุมในองค์กร นอกเหนือจากการสนับสนุนการตัดสินใจการประสานงานและการควบคุมแล้วระบบสารสนเทศอาจช่วยให้ผู้จัดการและพนักงานสามารถวิเคราะห์ปัญหาต่างๆได้เห็นภาพวัตถุที่ซับซ้อนและสร้างผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ
• ข้อมูลเป็นข้อมูลดิบที่แสดงถึงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในองค์กรหรือสภาพแวดล้อมทางกายภาพก่อนที่จะได้รับการจัดระเบียบและจัดในรูปแบบที่ผู้คนสามารถเข้าใจและใช้ได้
• ข้อมูลหมายถึงข้อมูลที่เป็นข้อเท็จจริงมีรูปแบบที่มีความหมายและเป็นประโยชน์ต่อมนุษย์

ฟังก์ชั่นระบบสารสนเทศ

• กิจกรรมสามอย่างในระบบสารสนเทศสร้างข้อมูลที่องค์กรต้องตัดสินใจดำเนินการควบคุมวิเคราะห์ปัญหาและสร้างผลิตภัณฑ์หรือบริการใหม่ ๆ กิจกรรมเหล่านี้คือการป้อนข้อมูลการประมวลผลและการส่งออก
• รวบรวมข้อมูลหรือรวบรวมข้อมูลดิบจากภายในองค์กรหรือจากสภาพแวดล้อมภายนอก
• ประมวลผลการแปลงการป้อนข้อมูลดิบนี้เป็นรูปแบบที่มีความหมาย
• outputส่งข้อมูลที่ผ่านการประมวลผลไปยังบุคคลที่จะใช้หรือดำเนินกิจกรรมที่จะใช้
• ข้อเสนอแนะซึ่งเป็นผลลัพธ์ที่ส่งคืนให้กับสมาชิกที่เหมาะสมขององค์กรเพื่อช่วยในการประเมินหรือแก้ไขขั้นตอนการป้อนข้อมูล

องค์ประกอบของระบบสารสนเทศ

• องค์กรมีโครงสร้างที่ประกอบด้วยระดับต่างๆและความพิเศษ โครงสร้างของพวกเขาเผยให้เห็นการแบ่งงานที่ชัดเจน อำนาจและความรับผิดชอบใน บริษัท ธุรกิจจัดอยู่ในลำดับชั้นหรือโครงสร้างพีระมิด ระดับบนของลำดับชั้นประกอบด้วยพนักงานที่เป็นผู้บริหารพนักงานมืออาชีพและด้านเทคนิคในขณะที่ระดับล่างประกอบด้วยบุคลากรที่ปฏิบัติงาน
• การจัดการคือการทำความเข้าใจกับหลาย ๆ สถานการณ์ที่ต้องเผชิญกับองค์กรตัดสินใจและจัดทำแผนปฏิบัติการเพื่อแก้ไขปัญหาขององค์กร ผู้จัดการกำหนดกลยุทธ์ขององค์กรเพื่อตอบสนองต่อความท้าทายเหล่านั้น และจัดสรรทรัพยากรบุคคลและการเงินเพื่อประสานงานและบรรลุความสำเร็จ ตลอดพวกเขาจะต้องออกกำลังกายเป็นผู้นำรับผิดชอบ
• โครงสร้างพื้นฐานด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ(IT) เป้นรากฐานหรือแพลตฟอร์มที่บริษัทสามารถสร้างระบบข้อมุลเฉพาะได้
• ฮาร์ดแวร์คอมพิวเตอร์เป็นอุปกรณ์ทางกายภาพที่ใช้ในการป้อนการประมวลผลและกิจกรรมการส่งออกในระบบสารสนเทศ ประกอบด้วยคอมพิวเตอร์ดังต่อไปนี้ คอมพิวเตอร์ที่มีขนาดหลายรูปร่าง(รวมถึงอุปกรณืมือถือ) อุปกรณ์นำเข้า ส่งออกและจัดเก็บข้อมูลต่างๆ และอุปกรณ์โทรคมนาคมที่เชื่อมโยงเครื่องคอมพิวเตอร์เข้าด้วยกัน
• ซอฟต์แวร์คอมพิวเตอร์ประกอบด้วยรายละเอียดคำแนะนำล่วงหน้าที่ควบคุมและประสานส่วนประกอบฮาร์ดแวร์คอมพิวเตอร์ในระบบสารสนเทศ
• เทคโนโลยีการจัดการข้อมูลประกอบด้วยซอฟต์แวร์ที่ควบคุมการจัดระเบียบข้อมูลเกี่ยวกับสื่อจัดเก็บข้อมูลข้อมูลและวิธีการเข้าถึงข้อมูล
• เทคโนโลยีระบบเครือข่ายและการสื่อสารโทรคมนาคมประกอบด้วยทั้งอุปกรณ์ทางกายภาพและซอฟต์แวร์เชื่อมโยงฮาร์ดแวร์ต่างๆและถ่ายโอนข้อมูลจากที่ตั้งทางกายภาพหนึ่งไปยังอีกที่หนึ่ง คอมพิวเตอร์และอุปกรณ์การสื่อสารสามารถเชื่อมต่อในเครือข่ายเพื่อแชร์ข้อมูลเสียงภาพเสียงและวิดีโอ

แนวทางในการศึกษาทำความเข้าใจเกี่ยวกับระบบสารสนเทศ

แนวทางด้านเทคนิค

แนวทางเทคนิคสำหรับระบบสารสนเทศเน้นรูปแบบทางคณิตศาสตร์ เพื่อการศึกษาระบบข้อมูลตลอดจนเทคโนโลยีทางกายภาพ และความสามารถในการเป็นทางการของระบบเหล่านี้ สาขาวิชาที่ใช้วิธีการทางเทคนิคได้แก่ วิทยาการคอมพิวเตอร์ วิทยาศาสตร์การจัดการ และการวิจัยปฏิบัติการ

แนวทางพฤติกรรม

ส่วนสำคัญของระบบข้อมูลเกี่ยวข้องกับประเด็นด้านพฤติกรรม ที่เกิดขึ้นในการพัฒนาและการบำรุงรักษาระบบสารสนเทสในระยะยาว ประเด็นต่างๆเช่น การรวมธุรกิจเชิงกลยุทธ์ การออกแบบ การใช้ประโยชน์ตามการใช้งานและการจัดการ ไม่สามารถใช้ประโยชน์ได้อย่างเหมาะสมกับรูปแบบที่ใช้ในแนวทางเทคนิค สาขาวิชาพฤติกรรมอื่นๆมีส่วนร่วมในแนวคิดและวิธีการที่สำคัญ

คุณสมบัติที่ดีของระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการ

การพัฒนาระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการ ต้องคำนึงถึงคุณสมบัติที่สำคัญ ดังนี้

1.ความสามารถในการจัดการข้อมูล(Data manipulation) เพื่อให้เป็นสารสนเทศที่พร้อมสำหรับนำไปใช้งานอย่างมีประสิทธิภาพ ปกติข้อมูลต่างๆที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินธุรกิจจะมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา

2.ความมั่นคงของข้อมูล ที่เกิดขึ้นอาจจะเกิดจากความ รู้เท่าไม่ถึงการณ์ หรือการก่อการร้ายต่อระบบทําให้สารสนเทศรั่วไหลออกไปสู่บุคคลภายนอก

3. ความยืดหยุ่น (flexibility)  สามารถในการปรับตัวได้เข้ากับสถานการณ์ได้เพื่อให้ สอดคล้องกับการใช้งานหรือปัญหาที่เกิดขึ้น และสามารถตอบสนองความต้องการของ ผู้บริหารได้อยู่เสมอ  โดยมีอายุการใช้งาน การบํารุงรักษา และค่าใช้จ่ายที่เหมาะสม

4. ความพอใจของผู้ใช้ (user satisfaction) โดยพัฒนาระบบให้ตรงกับความต้องการ  และพยายามทําให้ผู้ใช้เกิดความพอใจ สามารถกระตุ้นหรือโน้มน้าวให้ผู้ใช้หันมาใช้ระบบ ให้มากขึ้น ทําให้ระบบมีความสําคัญและคุ้มค่ากับการลงทุน  

อะไรคือกระบวนการทางธุรกิจ?

วิธีการที่เกี่ยวข้องกับระบบสารสนเทศ?

• กระบวนการทางธุรกิจคือการรวบรวมกิจกรรมที่จำเป็นในการผลิตผลิตภัณฑ์หรือบริการ กิจกรรมเหล่านี้ได้รับการสนับสนุนจากการไหลของข้อมูลข้อมูลและความรู้ระหว่างผู้เข้าร่วมกระบวนการทางธุรกิจ กระบวนการทางธุรกิจหมายถึงวิธีการเฉพาะที่องค์การประสานงานด้านการทำงานข้อมูลและความรู้และวิธีการที่ฝ่ายบริหารเลือกที่จะประสานงาน

การปฏิบัติตามคำสั่งซื้อของลูกค้าเกี่ยวข้องกับชุดขั้นตอนที่ซับซ้อนซึ่งต้องอาศัยการประสานงานอย่างใกล้ชิดในด้านการขายการบัญชีและการผลิตาพ

ประเภทของระบบสารสนเทศ

ระบบการประมวลผลธุรกรรม

• ระบบประมวลผลธุรกรรม (Transaction Processing System - TPS) เป็นระบบคอมพิวเตอร์ที่ทำหน้าที่และบันทึกรายการประจำวันที่จำเป็นต่อการดำเนินธุรกิจเช่นรายการใบสั่งขายการจองโรงแรมการจ่ายเงินเดือนการเก็บบันทึกลูกจ้างและการจัดส่งสินค้า 
• วัตถุประสงค์หลักของระบบในระดับนี้คือเพื่อตอบคำถามประจำและเพื่อติดตามการไหลของธุรกรรมผ่านทางองค์กร มีกี่ส่วนในสินค้าคงคลัง? เกิดอะไรขึ้นกับการชำระเงินนายสมิธ ? ในการตอบคำถามประเภทนี้ข้อมูลโดยทั่วไปต้องสามารถใช้งานได้ง่ายเป็นปัจจุบันและถูกต้อง

ระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการ (MIS)

ระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการ (MIS) ยังกำหนดประเภทของระบบสารสนเทศที่เฉพาะเจาะจงที่ให้บริการแก่ผู้บริหารระดับกลาง MIS ให้ผู้บริหารระดับกลางพร้อมกับรายงานเกี่ยวกับประสิทธิภาพการทำงานขององค์กรในปัจจุบัน ข้อมูลนี้ใช้เพื่อติดตามและควบคุมธุรกิจและคาดการณ์ผลการดำเนินงานในอนาคต

ในระบบที่แสดงโดยแผนภาพนี้สาม TPS จัดหาข้อมูลการทำธุรกรรมไปยังระบบการรายงาน MIS เมื่อสิ้นสุดระยะเวลา ผู้จัดการสามารถเข้าถึงข้อมูลองค์กรผ่านทาง MIS ซึ่งจะมีรายงานที่เหมาะสม Asst.Prof.Dr.Wanida เอส-SSRU22

• ระบบสนับสนุนการตัดสินใจ (Decision-support systems - DSS) เน้นปัญหาที่ไม่ซ้ำกันและมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วซึ่งขั้นตอนในการแก้ปัญหาอาจไม่ได้รับการกำหนดไว้ล่วงหน้าอย่างเต็มที่ พวกเขาพยายามที่จะตอบคำถามเช่นนี้: อะไรจะเป็นผลกระทบต่อตารางการผลิตถ้าเราจะเพิ่มยอดขายในเดือนธันวาคม? จะเกิดอะไรขึ้นกับผลตอบแทนจากการลงทุนหากกำหนดเวลาโรงงานล่าช้าหกเดือน?

• ระบบสนับสนุนผู้บริหาร (ESS) ช่วยผู้บริหารระดับสูงในการตัดสินใจเหล่านี้ พวกเขากล่าวถึงการตัดสินใจที่ไม่เป็นประจำซึ่งต้องอาศัยการประเมินผลการประเมินผลและข้อมูลเชิงลึกเนื่องจากไม่มีขั้นตอนการตกลงกันในการแก้ปัญหา ESS นำเสนอกราฟและข้อมูลจากหลายแหล่งผ่านอินเทอร์เฟซซึ่งเป็นเรื่องง่ายสำหรับผู้จัดการอาวุโสที่จะใช้ บ่อยครั้งที่ข้อมูลถูกส่งไปยังผู้บริหารระดับสูงผ่านพอร์ทัลซึ่งใช้อินเทอร์เฟซ Web เพื่อนำเสนอเนื้อหาทางธุรกิจที่ปรับเปลี่ยนได้

ความสัมพันธ์ของระบบสารสนเทศ

•  ระบบสารสนเทศเพื่อผู้บริหาร (Executive Information System : EIS) หรือ Executive Support System : ESS) มีลักษณะสำคัญ 5 ประการ

1. สนับสนุนการวางแผนกลยุทธ์ (strategic planning support) 
2. เชื่อมโยงกับสิ่งแวดล้อมภายนอกองค์กร (external environment focus)
3. ความสามารถในการคำนวณภาพกว้าง (broad-based computing capabilities) 
4. ง่ายต่อการเรียนรู้และใช้งาน (exceptional ease of leaning and use) 
5. พัฒนาเฉพาะสำหรับผู้บริการ (customization)

• ระบบประมวลผลรายการ (Transaction Processing System: TPS) เป็นระบบสารสนเทศที่เกี่ยวกับ การบันทึกและประมวลข้อมูลที่เกิดจากธุรกรรมหรือการปฏิบัติงานประจ าหรืองานขั้นพื้นฐานขององค์การ เช่น การซื้อขายสินค้า การบันทึกจ านวนวัสดุคงคลัง เมื่อใดก็ตามที่มีการท าธุรกรรมหรือปฏิบัติงานใน ลักษณะดังกล่าวข้อมูลที่เกี่ยวข้องจะเกิดขึ้นทันที เช่น ทุกครั้งที่มีการขายสินค้า ข้อมูลที่เกิดขึ้นก็คือ ชื่อลูกค้า ประเภทของลูกค้า จ านวนและราคาของสินค้าที่ขายไป รวมทั้งวิธีการชำระเงินของลูกค้า
• ระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการ (Management Information System: MIS) เป็นระบบสารสนเทศที่ ใช้คอมพิวเตอร์ท างาน ผลิตรายงานสรุปที่มีรูปแบบและมีโครงสร้างที่เป็นมาตรฐาน ใช้สนับสนุนผู้บริหาร ระดับกลาง ระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการต่างจากระบบประมวลผลรายการคือ ระบบประมวลผลรายการ เป็นการสร้างฐานข้อมูล แต่ระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการเป็นการใช้ฐานข้อมูล ระบบสารสนเทศเพื่อการ จัดการสามารถดึงข้อมูลจากฐานข้อมูลในฝ่ายต่างๆ โดยใช้ระบบจัดการฐานข้อมูล (Database Management System) มาบูรณการเข้าไว้ด้วยกัน ผู้บริหารระดับกลางต้องการข้อมูลสรุปที่ได้จากฝ่ายต่างๆที่เกี่ยวข้องกัน
• ระบบสนับสนุนการตัดสินใจ (Decision Support System: DSS) เป็นระบบที่ช่วยในการวิเคราะห์ และตัดสินใจภายใต้สถานการณ์ต่าง ๆ ในบางครั้งเมื่อมีปัญหาใหญ่เกิดขึ้นต้องมีการรวมทีมงานในการ ตัดสินใจเพื่อแก้ปัญหานั้นโดยใช้ ระบบสนับสนุนการตัดสินใจกลุ่ม (Group Decision Support System: GDSS) 
• ระบบสารสนเทศสำนักงาน (Office Information System : OIS) หรือระบบสำนักงานอัตโนมัติ (Office Automation System : OAS) แบ่งหน้าที่ได้เป็น 4 ประเภท ดังนี้

1. ระบบจัดการทางด้านเอกสาร (document management system)
2. ระบบการส่งข่าวสาร (message-handing system)
3. ระบบการประชุมทางไกล (teleconferencing system)
4. ระบบสนับสนุนในสำนักงาน (office support system)

การประยุกต์ใช้สถาปัตยกรรม

• มี 4 แอพลิเคชันสำหรับองค์กรที่สำคัญ ได้แก่ 
• ระบบ Enterprise Systems หรือ Enterprise Resource Planning (ERP) 
• ระบบการจัดการซัพพลายเชน (SCM) •ระบบการบริหารลูกค้าสัมพันธ์ (CRM) 
• ระบบการจัดการความรู้ (Knowledge Management Systems - KMS)

  

  แอพพลิเคชัน Enterprise จะทำงานโดยอัตโนมัติโดยอัตโนมัติซึ่งจะครอบคลุมหลายฟังก์ชันทางธุรกิจและระดับองค์กรและอาจขยายออกไปภายนอกองค์กร
  

  
  

  
  
  
  
  
  
  

  ระบบการวางแผนทรัพยากรขององค์กร (ERP) หมายถึงบูรณาการกระบวนการทางธุรกิจในด้านการผลิตการผลิตการเงินการเงินการบัญชีการขายและการตลาดรวมทั้งทรัพยากรบุคคลเข้าไว้ในระบบซอฟต์แวร์เดียว ข้อมูลที่ถูกแยกส่วนก่อนหน้านี้ในระบบต่างๆจะถูกจัดเก็บไว้ในที่เก็บข้อมูลอันเดียวที่สามารถใช้งานได้ในหลายส่วนของธุรกิจ 

  ระบบการจัดการซัพพลายเชน (SCM) ช่วยให้ซัพพลายเออร์จัดซื้อ บริษัท ผู้จัดจำหน่ายและ บริษัท ลอจิสติกส์แบ่งปันข้อมูลเกี่ยวกับการสั่งซื้อการผลิตระดับสินค้าคงคลังและการจัดส่งสินค้าและบริการเพื่อให้สามารถจัดหาผลิตและส่งมอบสินค้าและบริการได้อย่างมีประสิทธิภาพ

  ระบบการจัดการความสัมพันธ์ลูกค้า (CRM) ช่วยในการจัดการความสัมพันธ์กับลูกค้า ระบบ CRM ให้ข้อมูลในการประสานงานกระบวนการทางธุรกิจทั้งหมดที่เกี่ยวข้องกับลูกค้าในด้านการขายการตลาดและการบริการเพื่อเพิ่มรายได้ความพึงพอใจของลูกค้าและการรักษาลูกค้า ข้อมูลนี้ช่วยให้ บริษัท สามารถระบุดึงดูดและรักษาลูกค้าที่ทำกำไรได้มากที่สุด ให้บริการที่ดีให้กับลูกค้าที่มีอยู่ และเพิ่มยอดขาย 

  ระบบการจัดการความรู้ (KMS) ช่วยให้องค์กรสามารถจัดการกระบวนการในการรวบรวมและประยุกต์ใช้ความรู้และความเชี่ยวชาญได้ดีขึ้น ระบบเหล่านี้รวบรวมความรู้และประสบการณ์ที่เกี่ยวข้องทั้งหมดใน บริษัท และทำให้สามารถเข้าถึงได้ทุกที่และทุกเวลาที่ต้องการเพื่อปรับปรุงกระบวนการทางธุรกิจและการตัดสินใจในการจัดการ พวกเขายังเชื่อมโยง บริษัท ที่จะแหล่งภายนอกของความรู้

การทำงานร่วมกันคืออะไร?

• การทำงานร่วมกันทำงานร่วมกับผู้อื่นเพื่อบรรลุเป้าหมายร่วมกันและชัดเจน การทำงานร่วมกันมุ่งเน้นไปที่ความสำเร็จของงานหรือภารกิจและโดยปกติจะเกิดขึ้นในธุรกิจหรือองค์กรอื่น ๆ และระหว่างธุรกิจ 
• พนักงานอาจทำงานร่วมกันในกลุ่มนอกระบบที่ไม่ใช่ส่วนที่เป็นทางการของโครงสร้างองค์กรของ บริษัท ธุรกิจหรืออาจจัดให้เป็นทีมที่เป็นทางการ ทีมมีภารกิจที่เฉพาะเจาะจงที่ใครบางคนในธุรกิจที่ได้รับมอบหมาย สมาชิกในทีมต้องทำงานร่วมกันเพื่อบรรลุภารกิจเฉพาะและบรรลุเป้าหมายร่วมกัน

อะไรคือธุรกิจเพื่อสังคม

• ธุรกิจเพื่อสังคม - การใช้แพลตฟอร์มเครือข่ายทางสังคมรวมถึง Facebook, Twitter และเครื่องมือทางสังคมภายในองค์กรเพื่อดึงดูดพนักงานลูกค้าและซัพพลายเออร์ของตน เครื่องมือเหล่านี้ช่วยให้คนงานสามารถตั้งค่าโปรไฟล์กลุ่มแบบฟอร์มและ "ติดตาม" การอัปเดตสถานะของกันและกันได้ เป้าหมายของธุรกิจเพื่อสังคมคือการสื่อสารกับกลุ่มต่างๆทั้งภายในและภายนอกองค์กรเพื่อเร่งรัดและเสริมสร้างการแบ่งปันข้อมูลนวัตกรรมและการตัดสินใจ

บทบาทของระบบสารสนเทศในธุรกิจ

• ฝ่ายสารสนเทศประกอบด้วยผู้เชี่ยวชาญเช่น•นักเขียนโปรแกรม
• นักวิเคราะห์ระบบ
• ผู้นำโครงการ
• ผู้จัดการระบบสารสนเทศ
• หัวหน้าเจ้าหน้าที่ข้อมูล (CIO) 
• เจ้าหน้าที่ความรู้หัวหน้า (CKO) 
• เจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัยหัวหน้า (CSO) 
• เจ้าหน้าที่ความเป็นส่วนตัว (CPO) ) 
• เจ้าหน้าที่ข้อมูลหลัก (CDO) 
• ผู้ใช้ปลายทางเป็นตัวแทนของหน่วยงานภายนอกกลุ่มระบบสารสนเทศที่มีการพัฒนาโปรแกรมประยุกต์

แหล่งอ้างอิง

http://staff.cs.psu.ac.th/345-101/Document/Chapter6.pdf
http://thedctmike.blogspot.com/2013/01/technology-lesson-7_22.html